Nuôi gà thả vườn là một hình thức chăn nuôi phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là ở vùng nông thôn và ngoại thành. Phương pháp chăn nuôi gà thả vườn này, kết hợp với chăn thả tự do và thức ăn bổ sung, tạo ra sản phẩm thịt và trứng chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thực phẩm sạch của người dân. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về các phương pháp chăn nuôi gà thả vườn, từ chọn giống, xây dựng chuồng trại đến quy trình chăn nuôi và quản lý để đạt được hiệu quả kinh tế.
Gà thả vườn là gì?
Chăn nuôi gà thả vườn là hình thức nuôi gà trong không gian mở rộng rãi. Chúng được tự do đi lại và kiếm ăn trong vườn, nhưng vẫn được cho ăn bổ sung và chăm sóc trong chuồng vào ban đêm hoặc khi thời tiết xấu. Hình thức này khác với chăn nuôi gà công nghiệp (hoàn toàn khép kín) vì cho phép gà phát triển tự nhiên, giảm thiểu việc sử dụng hóa chất và thường cho ra sản phẩm có giá trị thị trường cao hơn.
Lợi ích của gà thả vườn:
- Chất lượng sản phẩm: Thịt gà săn chắc, thơm ngon; trứng có giá trị dinh dưỡng, phù hợp với xu hướng tiêu dùng thực phẩm sạch.
- Chi phí thấp: Tận dụng tối đa không gian tự nhiên và nguồn thực phẩm sẵn có để giảm chi phí thức ăn công nghiệp.
- Bảo vệ môi trường: ít ô nhiễm hơn so với chăn nuôi công nghiệp.
- Thân thiện với gia đình: Dễ sử dụng ở quy mô nhỏ, 50-500 con vật.
Quy trình chăn nuôi gà thả vườn hiệu quả
Quy trình này phù hợp với chăn nuôi gà thả vườn ở các trang trại và nông trại.
Chọn địa điểm nuôi gà thả vườn
Không xây dựng trang trại chăn nuôi gà thả vườn gần các tuyến đường giao thông, trường học, khu dân cư, tòa nhà văn phòng, nơi đông người, chợ, khu chế biến gia súc, gia cầm, lò giết mổ gia cầm và những nơi có nguy cơ lây nhiễm mầm bệnh, khó kiểm soát.
Trước khi vào trang trại, phải có đủ đất để xây dựng chuồng trại và các khu vực phụ trợ, bao gồm khu nhà ở, khu vực kho chứa và nhà vệ sinh. Hai khu vực này phải cách nhau ít nhất 15 mét. Nếu trang trại có nhiều kho chứa, khoảng cách giữa các kho chứa phải ít nhất 15 mét. Khu vực chứa phân và xử lý xác gia súc phải nằm trong trang trại, cách chuồng trại ít nhất 20-30 mét.
Các trang trại nuôi gà thả vườn phải được bao quanh bằng hàng rào kín để đảm bảo các loài động vật khác và người lạ không thể vào trang trại.
Thiết kế chuồng gà ngoài trời, các khu vực bổ sung và thiết bị cần thiết
Nguồn tin từ Alo789 cho biết: Chuồng gà ngoài trời được thiết kế để thông gió tự nhiên, rộng từ 6 đến 9 mét và cao từ 3 đến 3,5 mét (tính từ đỉnh xà nhà xuống đất). Chuồng có nhiều chiều dài khác nhau và có thể chia thành nhiều ngăn để nuôi từ 500 đến 1.000 con gà từ 4 đến 5 tháng tuổi. Mái chuồng có nhiều loại vật liệu (ngói, tôn, hoặc ván lợp). Đất được nén chặt và san phẳng bằng xi măng và cát, có độ dốc thoai thoải để thoát nước khi rửa chuồng sau khi bán gà.
Xây tường bao quanh chuồng gà cao 40cm, phủ lưới B40 hoặc vải tre đan để thông gió. Dùng bạt che chắn gió mưa. Thiết kế hiên rộng 1-1,2m, có rãnh thoát nước phía trước. Lắp đặt hồ khử trùng trước mỗi lối ra vào. Không gian chuồng cho phép nuôi gà trong trường hợp không thể chăn thả tự do, với mật độ 6-7 con/m2 (với đàn 1.000 con gà, diện tích chuồng cần 150-170m2).
Nếu bạn nuôi gà con lúc 1,5 tháng tuổi, bạn nên có hai lồng. Nếu bạn nuôi gà con lúc 2,5 tháng tuổi, bạn nên có hai lồng.
Nếu chuồng gà nằm trên địa hình bằng phẳng hoặc đồi núi, cần phải lắp hàng rào để ngăn gà bay hoặc thoát ra ngoài sau khi thả. Diện tích tối thiểu để thả gà là 1 mét vuông/con, nhưng không quá 2 mét vuông/con. Chuồng phải bằng phẳng để tránh đọng nước sau mưa, và không được có quá nhiều cây bụi.
Trồng cây ăn quả trong vườn để tạo bóng mát và dành một khu vực cho gà dùng làm bãi tắm cát. Mỗi bãi tắm cát nên dài 15 mét, rộng 4 mét và sâu 0,3 mét, đủ rộng cho 1.000 con gà. (Bạn có thể xây một bãi tắm cát đơn hoặc chia thành hai, tùy thuộc vào kích thước của khu vườn.) Nếu khu vườn đủ rộng để nuôi 5 mét vuông mỗi con gà, hãy chia thành ba khu vực. Mỗi khu vực phải được rào bằng lưới thép, đảm bảo mỗi con gà có 1,5 mét vuông lối đi thông thoáng. Mỗi khu vực nên được luân phiên (gà được thả vào một khu vực mỗi tháng, và các khu vực còn lại phải được vệ sinh và khử trùng).
Thiết bị chăn nuôi (máng ăn, máng uống, máy ấp, máy sưởi, v.v.) và các dụng cụ khác (xẻng, xô, giỏ, bình xịt khử trùng, v.v.) phải phù hợp với nhu cầu của trang trại và độ tuổi của gà mái. Không được sử dụng chúng cho bất kỳ mục đích nào khác. Dụng cụ phải dễ vệ sinh và khử trùng sau mỗi lần sử dụng.
Các không gian khác, bao gồm chuồng trại, khu vực lưu trữ nguyên liệu thô và nhà vệ sinh trước khi đưa gia súc vào chuồng, phải được bố trí riêng biệt và có hàng rào chắn. Khu vực lưu trữ thức ăn chăn nuôi phải được nâng cao, thông thoáng, chống rò rỉ, chống mưa và có kệ. Thuốc thú y phải được bảo quản trong phòng hoặc khu vực riêng biệt, khô ráo, sạch sẽ và thông thoáng (trên kệ sạch sẽ và dễ tiếp cận). Tủ lạnh cũng phải được lắp đặt để bảo quản vắc-xin và một số loại kháng sinh cần bảo quản lạnh. Trước khi vào chuồng trại, phải có nhà vệ sinh để tắm rửa và mặc đồ bảo hộ (quần áo, ủng, khẩu trang, găng tay, v.v.).
Chọn giống nuôi
Chọn nuôi các giống gà như gà Mia, hoặc các giống gà lai như gà Mia × Liangfang, gà Leshui × Liangfang, gà Li × Liangfang…
Gà giống một ngày tuổi nhập khẩu phải có đầy đủ giấy tờ xuất xứ (hóa đơn, giấy chứng nhận kiểm dịch thú y) và đạt tiêu chuẩn giống (màu lông, màu chân, tình trạng sức khỏe, không dị tật).
Nếu gà giống nhập khẩu được nuôi trong khu vực chăn nuôi, chúng phải được cách ly trong chuồng gà mới ít nhất 2 tuần và được theo dõi để đảm bảo an toàn trước khi được chuyển vào chuồng gà chính.
Thức ăn cho gà thả vườn
Những người tham gia đá gà Alo789 chia sẻ: Thực phẩm và thành phần thực phẩm (ngô, cám gạo, gạo, bánh dầu, bột cá, bột vitamin, bột xương, khoáng chất) phải không có nấm mốc, vón cục và tạp chất trong quá trình sử dụng.
Viên thức ăn phải được dán nhãn rõ ràng với ngày hết hạn. Hãy chọn thức ăn từ nhà sản xuất uy tín.
Khi lưu trữ thức ăn hỗn hợp và nguyên liệu trong kho, phải để riêng biệt trên kệ, cách mặt đất 20cm và cách tường 20cm. Nghiêm cấm lưu trữ thuốc khử trùng, thuốc trừ sâu, xăng dầu, v.v. trong kho.
Nước uống cho gà thả vườn
- Nước uống có thể lấy từ giếng, giếng đào hoặc nguồn nước công cộng. Không sử dụng nước từ sông, suối hoặc hồ.
- Nước giếng phải được kiểm tra và phân tích để đảm bảo nước sạch và không chứa vi khuẩn có hại như E. coli và vi khuẩn coliform, cũng như các kim loại nặng độc hại như thủy ngân, chì, asen và sắt. Nếu sử dụng nước giếng, phải lắp đặt thiết bị lọc và khử trùng kim loại nặng.
- Nước phải được lưu trữ trong các bể chứa hoặc hồ chứa có mái che và được vận chuyển đến kho thông qua hệ thống đường ống nhựa chắc chắn và an toàn.
- Nước để vệ sinh chuồng trại, làm mát chuồng trại và rửa dụng cụ phải lấy từ giếng hoặc vòi, không phải từ ao hoặc hồ ngoài trời.
Sức khỏe thú y
- Phải mặc đồ bảo hộ nghiêm ngặt khi vào khu vực chăn nuôi (quần áo, ủng và mũ riêng biệt)
- Hố khử trùng trước cửa chuồng bò thường được đổ đầy bột vôi hoặc chất khử trùng thích hợp.
- Tùy theo tình hình dịch bệnh, phun thuốc khử trùng xung quanh khu vực chăn nuôi gia súc, gia cầm định kỳ (1 lần/tuần hoặc lâu hơn).
- Khử trùng chuồng gà, dụng cụ và thiết bị trước khi nuôi gà, trong quá trình nuôi và sau khi bán sản phẩm hoặc di chuyển gà sang địa điểm khác.
- Tất cả gà phải được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin đúng hạn (bệnh Marek, bệnh Newcastle, viêm phế quản truyền nhiễm, cúm gia cầm và thủy đậu).
- Nhật ký tiêm chủng và sử dụng kháng sinh mở
Quản lý chất thải và xác động vật
- Tạo một khu vực riêng biệt phía sau chuồng để xây dựng nhà kho chứa phân chuồng có mái che, tường bao quanh và sàn bê tông nhằm ngăn phân chuồng bị đổ và ô nhiễm. Nếu sử dụng nhà kho chứa phân chuồng, phải ủ phân bằng năng lượng sinh khối.
- Chuẩn bị một vị trí gần khu vực chứa phân để kiểm tra và tiêu hủy gà chết (sử dụng bể hình chữ nhật có thể tích 0,5-1m³, cao 2/3, chôn dưới đất. Bể phải có nắp chống thấm nước và có lỗ để đặt xác gà. Mở nắp và xịt thuốc khử trùng một lần một tuần). Không bao giờ chôn gà chết trong vườn hoặc để chúng rải rác xung quanh.
- Các loại rác thải khác như nhựa, ống tiêm, chai thuốc và hộp đựng vắc-xin được thu gom tại các khu vực được chỉ định để xử lý.
- Nước từ việc vệ sinh lồng phải chảy qua các lỗ thoát nước vào bể chứa nước chứ không phải chảy vào vườn.
Ghi chép nhật ký chăn nuôi
- Cấu hình máy tính xách tay như sau:
- Nhật ký hàng ngày của bé
- Nhật ký theo dõi tiêm chủng và điều trị
- Sổ sách xuất nhập khẩu thực phẩm và các vật tư khác (gia súc, thuốc thú y, dụng cụ, điện)
- Sổ bán hàng vật nuôi (phân bón, gà thịt)
Phát triển nhân giống
Quy hoạch trang trại bao gồm quyết định thời điểm nhập khẩu gà, cải tạo chuồng gà và thiết bị, cũng như chuẩn bị kinh phí để mua giống, thức ăn và thuốc thú y.
Thời điểm nhập khẩu gà sẽ được xác định dựa trên thời điểm tối ưu trong năm để bán gà, sau đó sẽ được sử dụng để tính toán thời gian nhập khẩu để phối giống. Việc tính toán này được thực hiện bằng cách trừ thời gian nhập khẩu khỏi thời gian bán gà (4,5 đến 5 tháng, tức là thời gian phối giống) để ra thời điểm nhập khẩu cuối cùng. Ví dụ, nếu gà được bán vào tháng 11, chúng nên được nhập khẩu vào tháng 6 (11-5 = 6).
Trước khi đưa gà vào từ 30 đến 40 ngày, cần kiểm tra xem chuồng gà, kho chứa, dụng cụ, thiết bị đã được sửa chữa, cải tạo, khử trùng chưa.
Chuẩn bị kinh phí để mua sắm trang thiết bị, bao gồm vật tư giống, thức ăn, thuốc thú y và tối thiểu 35% tổng vốn đầu tư ban đầu. Chi phí này được tính toán dựa trên đơn giá và số lượng vật tư giống, đơn giá và số lượng thức ăn cho gà mua theo nhu cầu của trang trại, thuốc thú y và vắc-xin.
Nuôi gà thả vườn là một phương pháp hiệu quả, nếu được quản lý đúng cách, có thể tạo ra sản phẩm chất lượng cao và lợi nhuận ổn định. Bằng cách lựa chọn giống gà phù hợp, xây dựng chuồng trại đạt chuẩn, chăm sóc gà tỉ mỉ và kiểm soát chi phí, người nông dân có thể đáp ứng thành công nhu cầu thực phẩm sạch. Tại Việt Nam, mô hình này không chỉ giúp tăng thu nhập mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển nông nghiệp bền vững. Hãy bắt đầu từ quy mô nhỏ, tích lũy kinh nghiệm và dần dần mở rộng để biến chăn nuôi gà thả vườn thành một ngành kinh doanh bền vững!
